Publicatie
Eén methode om dorpen beter te begrijpen, is via historisch studiewerk. Elke gemeente heeft wel een heemkundige kring, maar slechts enkele keren is in Vlaanderen getracht om op een regionale schaal de ontwikkeling van dorpen te bekijken. Nochtans is dat interessant, en bestaat er een Nederlandse traditie daarin.
Een ‘historische dorpenatlas’ helpt om met tijdlaagkaarten, informatie over bedrijvigheid en verwoesting, monumenten en recent ruimtelijk beleid, de eigenheid en het aparte karakter van een dorp te achterhalen: de ligging op een heuvelrug, de verbondenheid tussen kerk en heer, de verschuiving van de centrale dorpsplaats, de Romeinse, Germaanse of latere oorsprong. Heel vaak biedt dat soort onderzoek aanknopingspunten voor nieuwe en betere ontwikkeling.
In de Vlaamse en franse Westhoek werd in 2012 zo’n Cultuur-historische dorpenatlas gemaakt door Johan Termote. Die informatie werd gebruikt voor de landschappelijke inpassing van enkele dorpskernvernieuwingen, maar ook bijvoorbeeld in de opleiding van streekgidsen.
